Polyphenols และประโยชน์ด้านสุขภาพ

1. ประโยชน์ของโพลีฟีนอล

โพลีฟีนอลพบมากที่สุดในชาเขียว และพบมากในผักหรือผลไม้บางชนิดซึ่งจะกล่าวถึงต่อไป ปัจจุบันมีการศึกษาประโยชน์ด้านสุขภาพของสารประเภทนี้มากมาย ผลการศึกษาบ่งว่า polyphenols อาจช่วยป้องกันหรือทำให้เกิดผลต่อโรคต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

1. ป้องกันโรงมะเร็ง เนื้องอก จากคุณสมบัติต่อต้านออกซิเดชัน
2. ป้องกันโรคหัวใจและเส้นโลหิตแตกในสมอง
   ชาเขียวช่วยลดระดับ LDL cholesterol และไตรกลีเซอไรด์แต่ช่วยเพิ่มระดับ HDL
3. ลดความดันโลหิต
   สาเหตุสำคัญของความดันโลหิตสูงเพราะไตหลั่งเอนไซม์ angiotension-converting enzyme (ACE) สารโพลีฟีนอลจะไปช่วยยับยั้งการหลั่ง

4. ลดระดับน้ำตาลในเลือด
   ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ amylase ที่ทำหน้าที่เร่งการย่อยโมเลกุลแป้งเป็นน้ำตาล

5. ต่อต้านออกซิเดชันในสมอง
   • ช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์โดยรวมกับโลหะที่กระตุ้นให้เกิดการสะสม amyloid beta peptide ได้แก่ Fe, Cu, Zn (อาจรวมทั้ง Al หรือ Mn ด้วย) ซึ่งทำให้เป็นโรคอัลไซเมอร์
   • อาจช่วยป้องกัน Parkinson’ s disease แต่ยังต้องการข้อมูลจากการศึกษาเบื้องลึกกว่าปัจจุบัน
6. ต่อต้านเชื้อแบคทีเรียและไวรัสต่าง ๆ
7. แก้อาการอักเสบ

2. แหล่งสำคัญของโพลีฟีนอล

• เครื่องดื่ม : ชา (เขียว และดำ) ไวน์แดง น้ำองุ่น น้ำมะเขือเทศ และน้ำแอปเปิ้ล
• ผัก 10 ลำดับแรก : กระเทียม คะน้า ผักโขม ผักกะหล่ำลูกเล็ก ๆ (Brussels sprouts) หัวอัลฟาฟา ดอกบรอกคลี หัวบีต พริกหวานลูกใหญ่สีแดง หอม ข้าวโพด
• ผลไม้ 10 ลำดับแรก : สตรอเบอรี พลัม ส้ม องุ่นแดง ลูกกีวี (โดยเฉพาะเปลือก) องุ่นชมพู องุ่นขาว กล้วย แอปเปิล มะเขือเทศ

นอกจากนี้โกโก้หรือชอกโกแลตดำยังมีโพลีฟีนอลเข้มข้นมากและมีข้อดีที่ไม่มีสารคาเฟอีนเหมือนชา แต่ควรเป็นแบบธรรมชาติ ไม่มีไขมันหรือน้ำตาลที่เติมเข้าไปมาก แต่ชอกโกแลตหรือโกโก้ยังมีคอปเปอร์ค่อนข้างสูง ซึ่งอาจมีผลต่อการเกิดกระดูกพรุน

3.โพลีฟีนอล คืออะไร

โพลีฟีนอลเป็นสารธรรมชาติตระกูลใหญ่ ตามหลักฐานการศึกษา phenlic antioxidants ให้ผลรุนแรงกว่า vitamin antioxidants (เช่น วิตามินซี หรืออี) มากมาย

โพลีฟีนอลแบ่งหยาบ ๆ ออกเป็น 2 กลุ่มดังนี้

3.1  Phenolic acids มีอยู่หนึ่งในสามของโพลีฟีนอลที่เราบริโภคมีโมเลกุลง่าย ๆ เช่น caffeic acid, vanillin และ hydroxycinnamic acid ซึ่งพบทั่วไปในพืช

3.2  Flavonoids มีอยู่สองในสามของโพลีฟีนอล พบทั่วไปในพืชแต่จะมีมากเป็นพิเศษในพืชบางชนิด โครงสร้างของ flavonoids และ tannins ไวต่อเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับออกซิเดชัน และสภาวะของการหุงต้มอาหารเป็นอย่างมาก flavonoids ยังแบ่งออกเป็น

• Anthocyanins และ anthocyanidins เป็นกลุ่ม pigment ที่ละลายน้ำและให้สีจัด พบในผลไม้ ผักและไม้ดอก ที่ออกสีตั้งแต่ชมพูไปจนสีแดงสด ม่วงไปถึงน้ำเงิน มีมากพิเศษในองุ่นและผลเบอรี่ชนิดต่าง ๆ ตัวอย่าง pigments ซึ่งนักวิทยาศาสตร์พบแล้วกว่า 500 ชนิด ซึ่งรวม cyaniding, pelargonidin, delphinidin, maloidin และ paeonidin อยู่ด้วย
• Catechins หรือ flavonols พบมากพิเศษในชา องุ่น โกโก้ หอม แอปเปิล ไวน์แอง บรอคคลี และแปะก๊วย

สารประเภทนี้ประกอบด้วย Monomeric flavan–3–ols catechin ,epicatechin,

gallocatechin, epigallocatechin, epicatechin 3–O–gallate, fisetin, isoquercetin, hyperoside เป็นต้น

ผลโกโก้ก็มี catechin และ epicatechin อยู่อย่างเข้มข้น  flavonols พบมากในหอม แอปเปิล ไวน์แดง บรอคคลี ชา และแปะก๊วย

• Flavones ได้แก่ apigenin, luteolin
• Flavanones ได้แก่ hesperidin, naringin
• Isoflavones ได้แก่ genistein, daidzein ซึ่งพบในถั่วเหลืองและมีผลกับสุขภาพของกระดูกสำหรับผู้หญิงหลังวัยหมดประจำเดือนซึ่งมีฮอร์โมนลดลง
• Lignins พบในพืชเปลือกแข็ง (nuts) และธัญพืชทั้งเมล็ด
• Proanthocyanidins พบในองุ่น ไวน์แดง และเปลือกสน สารสกัดเมล็ดองุ่นเป็นแหล่งโพลีฟีนอลที่เข้มข้นมาก
• Proyanidins (oligomeric catechins) พบมากในไวน์แดง องุ่น เมล็ดองุ่น โกโก้ แครน-เบอรี แอปเปิล (แอปเปิลมีโพลีฟีนอลหลายชนิด)
• Stilbenes ได้แก่ resveratrol เป็นสารที่ได้รับความสนใจมากเพราะมีศักยภาพต่อต้านมะเร็ง และชะลอความแก่
• Tannins พบในไวน์แดง ชา และ nuts มีโมเลกุลใหญ่ flavonoids จำนวนมากในอาหารก็เกิดขึ้นเป็นโมเลกุลใหญ่เช่นกัน เช่น condensed tannins (proanthocyanidins) derived tannins และ hydrolysable tannins